Category Archives: FAQ

Obowiązujący pod kątem prawnym podział budowli hydrotechnicznych na budowle tymczasowe oraz budowle stałe wynika z ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne oraz ich usytuowanie.

Jak już wspomnieliśmy na wstępie rozporządzenie dzieli budowle hydrotechniczne na tymczasowe oraz stałe.

W ramach tymczasowych budowli hydrotechnicznych rozróżnia się:

1. budowle hydrotechniczne o przewidywanym czasie użytkowania nie przekraczającym pięciu lat,
2. budowle hydrotechniczne konstruowane w celu oraz na czas budowy, renowacji lub też naprawy innej budowli hydrotechnicznej w ramach prowadzonych usług hydrotechnicznych.

W ramach stałych budowli hydrotechnicznych rozróżnia się:

1. budowle hydrotechniczne główne, których stan determinuje możliwość osiągnięcia planowanych efektów technicznych oraz gospodarczych, a których potencjalna awaria, czasowe wyłączenie, czy też uszkodzenie mogą doprowadzić do ograniczenia skuteczności ich działania lub też stwarzać zagrożenie dla terenów oraz środowiska naturalnego,
2. budowle hydrotechniczne drugorzędne, których potencjalna awaria, czasowe wyłączenie lub też uszkodzenie nie wiążą się ani z zagrożeniem bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznej głównej, czy też ograniczeniem skuteczności jej działania, czy też zagrożenia dla terenów i środowiska naturalnego.

Poza podziałem na budowle hydrotechniczne na tymczasowe oraz stałe rozróżnia się także podział na klas ważności: I, II, III, IV. Najwyższą klasą ważności jest klasa I.

Zgodnie z rozporządzeniem w zależności od klasy budowli hydrotechnicznych rozróżnia się także następujące warunki:

1. warunki przepływów obliczeniowych,
2. warunki bezpiecznych wzniesień koron budowli hydrotechnicznych, brzegów nad określonym położeniem zwierciadła wody oraz poziomami wtaczania się fal,
3. warunki wyposażenia budowli hydrotechnicznych w urządzenia upustowe,
4. warunki wyposażenia w urządzenia kontrolno-pomiarowe,
5. warunki współczynników przyjmowanych w obliczeniach statycznych,
6. warunki zakresu wymaganych studiów przedprojektowych oraz projektowych, a także badań modelowych,

Na koniec warto podkreślić iż klasy głównych budowli hydrotechnicznych określane są w oparciu o wskaźniki oraz informacje zawarte w klasyfikacji głównych budowli hydrotechnicznych, stanowiących załącznik nr 2 do powyższego rozporządzenia.

Prace podwodne mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające wymagane uprawnienia zawodowe oraz o odpowiednim stanie zdrowia.

Do organizacji prac podwodnych niezbędne jest posiadanie certyfikatu potwierdzającego spełnianie wymagań systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz higieną pracy. Certyfikat taki wydawany jest przez odpowiednie jednostki certyfikujące, zgodnie z przepisami o certyfikacji.

System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy obejmuje m.in.:
– nadzór nad stanem technicznym sprzętu nurkowego,
– nadzór nad stanem technicznym bazy prac podwodnych,
– odpowiednie uprawnienia członków ekipy wykonującej prace podwodne,
– procedury prac podwodnych.

Zgodnie z ustawą lokalizacja samej bazy prac podwodnych nie może stwarzać jakichkolwiek zagrożeń dla żeglugi oraz środowiska naturalnego.

Wykonywanie prac podwodnych na obszarach morskich i śródlądowych drogach wodnych wiąże się z obowiązkiem uzyskania odpowiedniego zezwolenia wydawanego przez właściwego miejscowo dyrektora urzędu morskiego lub dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej. Zezwolenie wydawane jest drogą decyzji administracyjnej, na wniosek samego organizatora prac podwodnych. Wydane zezwolenie upoważnia do wielokrotnego wykonywania prac podwodnych na małych głębokościach z terminem ważności do 6 miesięcy.

Należy pamiętać, że przed wydaniem zezwolenia organ może przeprowadzić kontrolę ważności dokumentów potwierdzających posiadanie odpowiednich uprawnień zawodowych, stanu technicznego sprzętu oraz lokalizacji i wyposażenia samej bazy.

Wydanie pozwolenia nie jest wymagane w przypadku prac polegających na usuwania zagrożenia dla życia ludzkiego, konieczności zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi oraz zapobieżenia zanieczyszczeniu środowiska. W takim przypadku organizator prac podwodnych powinien bezzwłocznie zawiadomić właściwego miejscowo dyrektora urzędu morskiego albo dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej o chęci przeprowadzenia powyższych czynności.

W przypadku chęci prowadzenia prac podwodnych na morzu lub rzekach / jeziorach niezbędne jest pozyskania odpowiedniego zezwolenia od właściwego urzędu morskiego lub urzędu żeglugi śródlądowej.

Jaką drogą można uzyskać zezwolenie na prace podwodne?

Sprawę można załatwić poprzez:

– bezpośrednią wizytę we właściwym urzędzie (urzędy morskie – prace podwodne prowadzone na morzu / urzędy żeglugi śródlądowej – prace podwodne prowadzone na śródlądowych drogach wodnych),
– drogą listowną,
– drogą elektroniczną.

Wniosek o zezwolenie na prowadzenie prac podwodnych składa organizator prac podwodnych.

Prace podwodne wymagające uzyskania zezwolenia

– prace podwodne wykonywanie jednokrotne na obszarach morskich lub śródlądowych drogach wodnych,
– prace podwodne wykonywanie wielokrotne na małych głębokościach, na obszarach morskich lub śródlądowych drogach wodnych.

Prace podwodne niewymagające uzyskania zezwolenia

w szczególnych przypadkach:

• gdy usuwamy zagrożenie dla życia ludzkiego,
• w celu zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi śródlądowej lub morskiej,
• lub aby zapobiec zanieczyszczeniu środowiska.

W przypadku chęci podjęcia wyżej wymienionych rodzajów prac podwodnych należy możliwie niezwłocznie zawiadomić właściwego dla miejsca prac dyrektora urzędu morskiego albo dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej.

Szczegółowy terytorialny zakres działania dyrektorów urzędów morskich i dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej znajduje się w:

– rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 października 1991 r. w sprawie utworzenia urzędów morskich, określenia ich siedzib oraz terytorialnego zakresu działania dyrektorów urzędów morskich,
– rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 24 września 2018 r. w sprawie terytorialnego zakresu działania dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej i siedzib ich urzędów oraz siedzib i właściwości miejscowej delegatur tych urzędów.

Budowle hydrotechniczne tak samo jak wszelkie innego rodzaju budowle i konstrukcje wyposażone są w specjalistyczne maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne potrzebne materiały.

Poniżej przedstawiamy przykłady obowiązkowego wyposażenia wynikającego z ustawy regulującej m.in. usługi hydrotechniczne.

1. Zbiorniki wodne powinny być wyposażone w odpowiedni sprzęt przeznaczony do usuwania przedmiotów pływających pochodzących ze zlewni oraz z czaszy zbiornika.
2. Zbiorniki wodne narażone na powstawanie zatorów lodowych lub śryżowych powinny być wyposażone w sprzęt oraz środki służące do przeciwdziałania powstawaniu zatorów lub przyspieszające ich likwidację.
3. Budowle piętrzące oddawane do eksploatacji powinny być wyposażone w zestawy części zamiennych, które wystarczą na co najmniej jeden rok eksploatacji.
4. Budowle piętrzące i związane z nimi urządzenia techniczne, mogące stanowić potencjalną przeszkodę dla turystyki wodnej, powinny być wyposażone w urządzenia umożliwiające przeprowadzanie łodzi oraz sprzętu turystycznego.
5. Budowle hydrotechniczne powinny być wyposażone w sprzęt ratowniczy (m.in. koła i łodzie ratunkowe), jeżeli głębokość wody przekracza 1,5 m lub prędkość przepływu wody jest większa od 1,5 m/s.
6. Budowle hydrotechniczne powinny przed urządzeniami upustowymi oraz ujęciami wody mieć wyznaczoną bojami i tablicami ostrzegawczymi linię, której przekroczenie stwarza niebezpieczeństwo porwania przez prąd wody. W przypadku budowli hydrotechnicznych o piętrzeniu nie przekraczającym 2,0 m dopuszcza się stosowanie samych tablic ostrzegawczych.
7. Budowle hydrotechniczne powinny na ścianach odwodnych oraz skarpach o nachyleniu większym niż 1:3 mieć rozmieszczone w odstępach nie większych niż 100 m drabinki lub schodki, sięgające 1,5 m poniżej najniższego poziomu wody lub do dna; w kanałach o szerokości zwierciadła wody do 20 m wyposażenie może być rozmieszczane na przemian po obu brzegach kanału; w przypadku braku możliwości umieszczenia drabinek lub schodków ścianę lub skarpę zabezpiecza się przed dostępem osób niepowołanych.
8. Budowle hydrotechniczne powinny być wyposażone w zabezpieczone kratami lub siatkami wloty do przewodów podziemnych – syfonów, rurociągów, ujęć, których górna krawędź położona jest płycej niż 5 m poniżej NPP;
9. Budowle hydrotechniczne powinny na początku odcinków kanałów nieżeglownych przy przepływie wody o prędkości powyżej 1,5 m/s być wyposażone w kraty, siatki, łańcuchy lub inne urządzenia zabezpieczające przed porwaniem prądem wody ludzi, zwierząt lub łodzi, o konstrukcji umożliwiającej usuwanie zatrzymujących się na tym wyposażeniu zanieczyszczeń.

Zgodnie z ustawą z dnia 17 października 2003 r. o wykonywaniu prac podwodnych – usługi hydrotechniczne – rozróżnia się następujące rodzaje zawodów:

– nurek – dyplomy uprawniające do wykonywania zawodu: dyplom nurka III klasy uprawniający do wykonywania prac podwodnych na małych głębokościach, dyplom nurka II klasy uprawniający do wykonywania prac podwodnych na średnich i małych głębokościach, dyplom nurka I klasy uprawniający do wykonywania głębinowych prac podwodnych oraz prac podwodnych na średnich i małych głębokościach, dyplom nurka saturowanego uprawniający do wykonywania bez ograniczeń wszystkich rodzajów prac podwodnych.

–  kierownik prac podwodnych (usług hydrotechnicznych) – dyplomy uprawniające do wykonywania zawodu: dyplom kierownika prac podwodnych III klasy uprawniający do kierowania pracami podwodnymi na małych głębokościach, dyplom kierownika prac podwodnych II klasy uprawniający do kierowania pracami podwodnymi na średnich i małych głębokościach.

– operator systemów nurkowych do prowadzenia głębinowych i długotrwałych prac hydrotechnicznych (podwodnych) – dyplom uprawniające do wykonywania zawodu: świadectwo operatora systemów nurkowych uprawniające do obsługiwania zainstalowanych w bazie prac podwodnych urządzeń i wyposażenia technicznego wymaganego do prowadzenia głębinowych i długotrwałych prac podwodnych.

Szkolenia uprawniające do uzyskania powyższych dyplomów w zakresie wykonywania zawodów związanych z usługami hydrotechnicznymi prowadzone są przez ośrodki szkoleniowe wskazane przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni. Ośrodki te wskazywane są na okres 24 miesięcy, na wniosek ośrodka szkoleniowego, po przeprowadzeniu odpowiedniej kontroli oraz oceny prowadzonych szkoleń.

Usługi hydrotechniczne to specjalistyczne prace wykonywane zarówno na otwartych jak i zamkniętych zbiornikach wodnych (oceany, morza, jeziora, rzeki, ale także sztuczne zbiorniki).

Co to jest hydrotechnika?

Hydrotechnika to dział nauki na której opiera się wykonywanie wszelkich prac oraz usług hydrotechnicznych.  Obejmuje on najważniejsze techniki oraz metody eksploatowania zasobów wodnych dla celów gospodarczych takich jak transport wodny, czy energetyka. Usługi hydrotechniczne wykonywane są przede wszystkim na rzecz wodnych konstrukcji transportowych (m.in. statki, promy, łodzie) oraz wszelkiego rodzaju budowli (elektrownie wodne, zapory, sztuczne zbiorniki, stałe przeprawy wodne).

Usługi hydrotechniczne – zakres

Usługi hydrotechniczne obejmują szeroki zakres prac, z których najpopularniejsze to m.in.: fachowa ocena stanu elementów konstrukcji znajdujących się pod wodą:

– betonowanie podwodne
– cięcie oraz spawanie podwodne,
– prace związane ze wzmacnianiem oraz formowaniem dna,
– prace związane z uszczelnianiem oraz formowaniem nabrzeża,
– prace naprawcze, konserwacyjne oraz rozwojowe jednostek pływających,
– układanie rurociągów oraz kabli,
– inne prace nurkowe związane z infrastrukturą nawodną,

Głównym zadaniem płetw nurkowych jest zwiększenie powierzchni stóp nurka, co przekłada się na zwiększenie jego możliwości motorycznych pod wodą. Płetwy zapewniają nie tylko większą sprawności i komfort nurkowania, ale także zwiększają bezpieczeństwo np. w trakcie wykonywania prac podwodnych przez nurka zawodowego.

Płetwy zasadniczo dzielimy na dwie grupy:

Płetwy kaloszowe:

Są to płetwy zakładane bezpośrednio na nagą stopę, wykorzystywane głównie do pływania rekreacyjnego. Niezwykle istotna jest kwestia ich odpowiedniego dobrania pod względem wielkość stopy nurka oraz twardość płetwy z uwagi na ich połączenie w trakcie użytkowania w sposób trwały. Płetwy kaloszowe wykonywane są z materiałów o zmiennej elastyczności dla poprawienia ich efektywności.

Płetwy paskowe:

Są to płetwy zakładane na specjalistyczne buty nurkowe, nigdy na gołą stopę (może to doprowadzić do powstania uszkodzeń stopy z uwagi na znaczną twardości materiału płetwy). Wykorzystywane są one wyłącznie do nurkowania. Charakteryzują się większym kątem ustawienia pióra do stopy co doskonale sprawdza się pod wodą ale znacznie utrudnia pracę płetw na powierzchni wody.

Płetw paskowe dzielimy zasadniczo na:

Płetwy klasyczne – składające się wyłącznie z pióra oraz stopy, występujące w wariantach od miękkich do twardych,

Płetwy Jet Fin – są to płetwy krótkie oraz twarde, wykorzystywane przez nurków technicznych. Są one bardzo wymagające w zakresie techniki pływania nurka oraz siły jego nóg. Zapewniają znaczne przyśpieszenie oraz siłę ciągu na krótkich dystansach. Umożliwiają pływanie do tyłu.

Fundamentalną zasadą betonowania podwodnego jest niedopuszczenie do przeniknięcia wody do mieszanki betonowej oraz wypłukania z niej cementu. Z powyższego faktu wynika fundament wszystkich współczesnych technik betonowania podwodnego, którym jest konieczność minimalizacji kontaktu mieszanki betonowej z wodą w czasie prowadzenia prac podwodnych.
Drugą z najważniejszych zasad jest konieczność zapewnienia sprawnej organizacji prac – tj. ciągłość przebiegu procesu betonowania podwodnego. Ścisłe przestrzeganie powyższej zasady gwarantuj monolityczność wykonanych elementów betonowych.

Standardem w betonowaniu pod wodą jest stosowanie betonów klas B20 – B25. Są to specjalistyczne mieszanki charakteryzujące się restrykcyjnymi wymaganiami technologicznymi.
W betonowaniu podwodnym na 1 m3 betonu przyjmuje się 300 do 400 kg cementu. Powyższe wartości wynikają z konieczności stosowania w mieszance, ze względów technologicznych, znacznych ilości wody co przekłada się na potencjalne straty cementu w wyniku wypłukania w trakcie podwodnego betonowania.

Bez względu na stosowaną metodę betonowania podwodnego wymagane jest stosowanie cementu marki minimum 1,5-krotnie większej, niż projektowa klasa betonu i nie mniejszej niż marka 25, o początku wiązania w granicach trzech godzin po wymieszaniu z wodą.

Każdorazowo należy pamiętać o sprawdzeniu, czy cement nie wiąże się szybciej, a co za tym idzie nie zachodzi zjawisko pozornego wiązania mieszanki przed upływem czasu. Czas rozpoczęcia wiązania może zostać wydłużony poprzez dodanie do mieszanki betonowej specjalistycznych środków opóźniających.
Stosowany w betonowaniu podwodnym cement musi być odporny na agresję chemiczną środowiska, w którym zostanie umieszczony. Należy uwzględnić możliwość zmian charakterystyki wody w przyszłości z nieszkodliwej na szkodliwą.

Pod definicją prace hydrotechniczne zawiera się szereg działań z zakresu szeroko pojętego budownictwa śródlądowego, morskiego, wodnego. Są to zatem m.in. prace polegające na budowie przystani, portów, mostów, pomostów, ale także czynności związane z regulacją zbiorników wodnych. Usługi hydrotechniczne to również bardziej zaawansowane prace takie jak budowa elektrowni wodnych. Prace hydrotechniczne dotyczą obiektów zwiększających efektywność wykorzystania gospodarki wodnej. Można zaryzykować stwierdzenie iż bez prac hydrotechnicznych funkcjonowanie gospodarki wodnej nie byłoby możliwe.

Prace hydrotechniczne wykonywane są przez ściśle wyspecjalizowane podmioty gospodarcze. Charakterystyka wykonywanych przez nie zleceń bardzo często obejmuje prace trudne i niebezpieczne, wymagające specjalistycznej wiedzy, doświadczenia oraz zaawansowanego technologicznie sprzętu.

Główne rodzaje prac hydrotechnicznych

• prace związane z regulacją rzek, obwałowań oraz innych zbiorników wodnych,
• czynności mające na celu umocnienia kanałów oraz brzegów rzek,
• budowa portów, przystani, śluz oraz marin,
• budowa mostów, pomostów, pirsów, nabrzeży i dalb,
• prac remontowe, konserwacyjne oraz modernizacyjne,
• zabezpieczenia skarp i dna,
• czynności odmulające,
• budowa elektrowni wodnych,
•  układanie pod powierzchnią wody rurociągów oraz okablowania.

Komputer nurkowy to jeden z ważniejszych elementów wyposażenia, które zabiera ze sobą pod powierzchnię wody nurek zawodowy. Sprzęt ten wspomaga wykonywanie zarówno podstawowych jak i najtrudniejszych prac podwodnych takich jak np. spawanie podwodne czy też prace hydrotechniczne.

Już w połowie lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku komputery nurkowe zrewolucjonizowały ówczesną technikę nurkowania. Przed ich pojawienie czas nurkowania bezdekompresyjnego planowany był w oparciu o przyjętą maksymalną głębokość, która osiągana była w czasie nurkowania. Analogicznie w nurkowaniu technicznym określało się harmonogram przystanków dekompresyjnych – czyli tzw. runtime.

Wraz z pojawieniem się komputerów nurkowych zmieniono w znaczący sposób proces planowania dzięki możliwości szacowania czasu bezdekompresyjnego oraz wymagań dekompresji w oparciu o wykonany profil nurkowania, a nie maksymalną głębokość.

Podstawową metodą monitorowania statusu dekompresyjnego nurka jest pomiar głębokości w określonych interwałach czasowych prac podwodnych. Mikroprocesor komputera nurkowego wykorzystuje powyższe wartości w ramach matematycznego modelu dekompresyjnego, który oblicza ile azotu (względnie innego gazu) zostało wchłonięte przez tkanki w ciele nurka. Proces stałych aktualizacji danych umożliwia urządzeniu wyświetlanie informacji na temat ilości pozostałego czasu bezdekompresyjnego z uwzględnieniem aktualnej głębokości nurka. W przypadku przekroczenia wartości limitu, komputer wskazuje nurkowi kolejne głębokości na których powinien wykonać przystanki wraz z informacją o ich długości czasowej.

Część komputerów nurkowych wyposażona jest dodatkowo w funkcję odczytu ciśnienia z butli, która umożliwia obliczanie czasu do powierzchni w oparciu o bieżące zużyciu powietrza.

Współcześnie różnice w funkcjonowaniu komputerów nurkowych wynikają głównie z rodzaju zastosowanego modelu dekompresyjnego – specjalnego algorytmu. Owe modele odzwierciedlają odmienne rodzaje podejścia do problematyki dekompresji. W zależności od przyjętego podejścia mogą wystąpić różnice we wskazaniach limitu bezdekompresyjnego, maksymalnego czasu nurkowania powtórzeniowego oraz wartości zwiększonego czasu po wynurzeniu na mniejszą głębokość. W praktyce owe różnice są bardzo niewielkie, aczkolwiek możliwe do zaobserwowania.